CBAM / SKDM (Carbon Border Adjustment Mechanism) ( Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması )
Avrupa Birliği’nin iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında oluşturduğu bir karbon vergisi sistemidir. Amaç, Avrupa dışından gelen ürünlerin karbon ayak izine göre vergilendirilmesi ve “Karbon Kaçağı”nın (carbon leakage) önlenmesidir.
CBAM’ın Amaçları
1. Karbon Kaçağını Önlemek: AB dışındaki ülkelerde daha gevşek çevre kurallarıyla üretim yapıp, ürünleri AB’ye daha ucuza satmak artık mümkün olmayacak.
2. Sürdürülebilirlikte Eşit Rekabet: AB üreticilerinin rekabet gücü korunur.
3. Küresel İklim Eylemi Teşviki: Diğer ülkeleri de karbon fiyatlaması yapmaya teşvik eder.
Hangi Ürünler CBAM Kapsamında?
İlk aşamada (2023–2026) şu sektörleri kapsar:
|
Sektör
|
Ürünler
|
|
Demir & Çelik
|
Levhalar, borular, çubuklar
|
|
Çimento
|
Gri çimento, klinker
|
|
Alüminyum
|
Kütükler, saclar
|
|
Gübre
|
Azotlu gübreler
|
|
Elektrik
|
İthal elektrik enerjisi
|
|
Hidrojen
|
Endüstriyel hidrojen üretimi
|
Uygulama Takvimi
|
Tarih
|
Uygulama
|
|
1 Ekim 2023
|
Geçiş dönemi başladı. Yalnızca raporlama zorunluluğu var.
|
|
1 Ocak 2026
|
Tam uygulama başlıyor. Karbon bedeli ödenecek.
|
Şirketlerden Ne Bekleniyor?
· Her çeyrekte ithal edilen ürünlerin doğrudan ve dolaylı karbon emisyonlarını raporlama.
· 2026’dan itibaren: CBAM sertifikası satın alarak ödenecek karbon fiyatını karşılamak.
· Doğrulanmış verilerle çalışmak: Emisyon hesapları güvenilir bir sistemle yapılmalı.
· Tedarik zincirleri izlenmeli.