Çevre ve Sosyal Etki Değerlendirmesi (ÇSED)
Bir projenin gerçekleştirilmesinden önce, çevreye ve toplum üzerindeki olası etkilerinin sistematik şekilde analiz edildiği, raporlandığı ve yönetildiği bir süreçtir.
Çevresel Etki Değerlendirme ve Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirme kapsamında gerçekleştirilen spesifik çalışmalar;
-
Arka plan ölçüm ve analizleri (hava, su, toprak, gürültü)
-
Gürültü modellemesi
-
Hava kalitesi modellemesi
-
Görsel etki değerlendirmesi
-
Rüzgâr Enerji Santralleri için gölge etkisi
-
Trafik Yönetimi
-
İklim Değişikliği Risk Değerlendirmesi,
-
Kümülatif Etki Değerlendirmesi,
-
Sera Gazı Emisyon Raporu.
ÇSED Süreci Nasıl İşler?
1. Proje Tanımı ve Kapsam Belirleme
· Projenin faaliyet alanı, süresi, lokasyonu ve özellikleri tanımlanır.
· “Scoping” süreciyle hangi çevresel ve sosyal konuların detaylı ele alınacağı belirlenir.
2. Temel (Baz) Durum Analizi
· Proje alanı ve çevresindeki mevcut çevresel (hava, su, toprak) ve sosyal (nüfus, ekonomi, kültür) veriler toplanır.
· Bu veriler gelecekteki etkilerin kıyaslanacağı referans olur.
3. Etki Analizi
· Projenin inşaat, işletme ve kapanış aşamalarında çevreye ve topluma olası etkileri belirlenir.
· Etkiler pozitif/negatif, doğrudan/dolaylı, kısa/uzun vadeli olarak sınıflandırılır.
4. Etki Azaltma ve Yönetim Planları
· Belirlenen olumsuz etkileri azaltmak, ortadan kaldırmak veya telafi etmek için planlar geliştirilir.
· Örnek: Gürültü bariyeri, yerel istihdam politikası, biyolojik çeşitlilik koruma planı vb.
5. Paydaş Katılımı ve Halkın Bilgilendirilmesi
· Yerel halk, sivil toplum ve diğer ilgili taraflarla istişare yapılır.
· Görüşler değerlendirilerek sürece entegre edilir.
6. Raporlama
· Tüm analiz ve planlar bir ÇSED Raporu içinde sunulur.
· Rapor, idari otoriteler ve finansör kurumlar (örneğin IFC, EBRD) tarafından değerlendirilir.
7. İzleme ve Denetim
· Proje süresince etkilerin yönetilip yönetilmediği izlenir.
· Çevresel ve sosyal yönetim planları güncellenir ve raporlanır.